Ban nghiên cứu Văn học, Lịch sử, Địa lý, còn gọi là Ban nghiên cứu Văn Sử, Địa (tên ban đầu là Ban Nghiên cứu lịch sử, địa lý, văn học hay gọi tắt là Ban nghiên cứu Sử, Địa, Văn), là một ban nghiên cứu khoa học xã hội trực thuộc Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) vào những ngày đầu mới thành lập. Ban được Ban Bí thư Trung ương Đảng Lao động Việt Nam ra quyết định số 34/NQ/TW thành lập từ ngày 2 tháng 12 năm 1953. Theo quyết định này, ban đặt dưới sự quản lý của Ban tuyên huấn Trung ương trực thuộc Trung ương Đảng. Từ năm 1957 Ban chuyển sang chịu sự quản lý trực tiếp của bộ Giáo dục. Sau 5 năm tồn tại với một lần đổi tên thành Ban nghiên cứu Văn học, Lịch sử, Địa lý vào năm 1954 nhằm ưu tiên, thúc đẩy công tác nghiên cứu văn học[1], Ban đã giải thể vào đầu năm 1959 để thành lập các tổ chức khác.